(persbericht)
‘Investeerders moeten gewoon bij nationale rechters aankloppen als zij zich door politieke beslissingen tekort gedaan voelen. De Amerikaanse en Europese rechtsstelsels zijn daar ten volle voor toegerust. Speciale, private tribunalen, zoals ISDS, zijn vooral in het voordeel van multinationals.’
Dat zegt PvdA-Europarlementariër Agnes Jongerius in reactie op de wijzigingsvoorstellen van Eurocommissaris Malmström voor haar inzet bij de onderhandelingen over het vrijhandelsverdrag tussen de EU en de VS (TTIP). Vooral de regeling van geschillen met investeerders (ISDS) is daarbij een zeer heikel punt, dat op veel politiek en maatschappelijk verzet stuit.
“Malmström moest actie ondernemen, nadat duidelijk werd dat zowel in de samenleving als in het Europees Parlement geen draagvlak was voor private ISDS-tribunalen in het TTIP-verdrag met de Amerikanen. Het Europees Parlement moet uiteindelijk wel instemmen met de uitkomst van de onderhandelingen’, aldus Agnes Jongerius, lid van de handelscommissie in het Europees Parlement.
Agnes Jongerius is niettemin blij dat de Eurocommissaris opgeschoven is in de juiste richting. Malmström erkent daarmee de fundamentele problemen van private investeerderstribunalen en laat zien open te staan voor een inhoudelijke discussie. Haar voorstellen schieten echter op meerdere punten tekort: de verhouding met de nationale rechtsgang, het gebruik van arbiters in plaats van rechters en de noodzaak om nu te veranderen, niet in de toekomst.
Een van de bezwaren van Jongerius is, dat Malmström in haar nieuwe plannen investeerders nu laat kiezen welke rechtsgang ze willen: via ISDS of via nationale rechters. “Dat is een foute keuze. Het recht van een land gaat boven alles. Wat mij betreft moeten investeerders daarom eerst een beroep doen op de nationale rechtsgang, voordat ze op internationaal niveau verder kunnen procederen. Dit maakt, zo zal je zien, ISDS in het geval van de EU en de VS in veel gevallen overbodig.’
Als het dan toch tot een vorm van internationale rechtspraak komt, moet de onafhankelijkheid van die rechters worden gewaarborgd. ‘Ondanks de inspanning van Malmström om de kwaliteit van arbiters te waarborgen, blijft er in haar voorstel sprake van private tribunalen, die oordelen over zaken tegen een land. Recht moet echter uitgesproken worden door publiek aangestelde onafhankelijke rechters in bijvoorbeeld een internationaal hof. Niet advocaten, die belang hebben bij steeds meer en grotere claims. Binnen ISDS is er zo onvermijdelijk sprake van belangenverstrengeling.’
‘We moeten het internationale investeerders onmogelijk maken om via claims invloed uit te oefenen op democratische besluiten van staten. Dit is niet iets voor in de toekomst, zoals Malmström aangeeft, maar iets wat nú geregeld moet worden. De afspraken over investeerdersbescherming in de verdragen met de VS, Canada en Singapore worden hierop beoordeeld. En er tekent zich in het Europees Parlement een meerderheid af, die haar eventuele instemming met deze handels- en investeringsverdragen daar vanaf laat hangen,’ aldus Jongerius.
